رودخانه ها از ابتدایی‌ترین زمان پیدایش بشر در سراسر جهان مفید بوده‌اند. رودخانه های بزرگ جهان منبع آب آشامیدنی، تهیه غذا، آبیاری زمین‌های کشاورزی و راهی برای انتقال کالا از مکانی به مکان دیگر بودند. رودخانه های دنیا زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری هستند. آنها نقش مهمی در زیست‌بوم جنگل‌های انبوه و زمین‌های مرطوب ایفا می‌کنند. در ادامه لیستی از مهم ترین رودخانه های جهان را مشاهده می‌کنید.
10 – رود سپیک (Sepik)
رود سپیک طولانی ترین رودخانه در گینه نو است. این رودخانه از محدوده ویکتور امانوئل در مرکز ارتفاعات پاپو گینه نو شروع می‌شود. بیشتر طول این رودخانه مثل رود آمازون، حالت مارپیچی دارد و در نهایت به دریای بیسماک منتهی می‌شود. برخلاف بسیاری از رودخانه های بزرگ جهان ، سپیک دلتا ندارد و مستقیم به دریا می‌رسد.
طول این رودخانه 1126 کیلومتر (700 مایل) است. در اطراف رودخانه سپیک مردم زیادی سکونت ندارند. این رودخانه در حقیقت در انحصار چند قبیله است که این مساله باعث ایجاد اصلی‌ترین و گسترده‌ترین هنرهای سنتی آن منطقه شده است. اینجا یکی از معدود محیط‌های دست نخورده و بکر جهان است.
9- رود می‌سی‌سی‌پی (Mississippi)
می‌سی‌سی‌پی یکی از معروف ترین رودخانه های جهان است که حدود 2320 مایل (3730 کیلومتر) طول دارد. این رود طولانی ترین رودخانه در ایالات متحده و آمریکای شمالی است. رودخانه می سی سی پی از دریاچه ایتاسکا شروع می‌شود و پایین نیواورلئان در خلیج مکزیک به پایان می‌رسد.
یکی از انشعابات این رود، رودخانه معروف میزوری است. این دو رود و بقیه انشعابات فرعی به 31 ایالت آمریکا آب‌رسانی می‌کنند. کشتی‌های بخار معروف سال 1820 وارد این رودها شدند. حمل و نقل چوب، غذا و پنبه از طریق رود صورت می‌گرفت. پس از راه افتادن حمل و نقل از طریق راه‌آهن، حمل کالا از طریق رود کمتر از سابق صورت می‌گرفت، اما تا سال 1920 ادامه داشت. برخی از کشتی‌های بخار، مثل دلتا کویین، مشهورند و به‌عنوان نمادی از آن دوره به جا مانده‌اند.
8- رود ولگا (Volga)
رود ولگا طولانی ترین رودخانه اروپا و یکی از مهم ترین رودهای روسیه است. این رود به 11 از 20 شهر بزرگ روسیه، از جمله مسکو، آب‌رسانی می‌کند. ولگا از یک چشمه 255 متری در تپه‌های ولدی در شمال شرقی مسکو می‌جوشد و 3645 کیلومتر (2266 مایل) دورتر به دریای خزر منتهی می‌شود.
رود ولگا از لحاظ حمل و نقل داخلی در روسیه حائز اهمیت است، هرچند بیشتر طول رودخانه سه ماه در سال یخ می‌زند.
7- رود زامبزی (Zambezi)
رود 3540 کیلومتری (2200 مایلی) زامبزی، چهارمین رود طولانی آفریقا است. رودخانه از زمین حاصلخیزی در شمال غربی زامبیا شروع می‌شود، از آنگولا، نامیبیا، بوتسوانا، دوباره زامبیا و زیمبابوه می‌گذرد و در آخر به موزامبیک می‌رسد و به اقیانوس هند منتهی می‌شود. زیباترین مشخصه زامبزی، آبشار ویکتوریا است. زامبزی از زیباترین رودخانه های جهان به شمار می‌رود.
منطقه این رود، زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری است. گونه‌ای کمیاب از کرگدن‌ها و کروکدیل‌ها در این منطقه زندگی می‌کنند. در رودخانه زامبزی بیش از 100 گونه ماهی مختلف زندگی می‌کنند. در قسمتی از رودخانه نوعی کوسه نیز دیده شده است. این نوع کوسه که به کوسه گاوی معروف است، به انسان‌های زیادی حمله کرده است.
6- رود مکونگ (Mekong)
رود مکونگ دوازدهمین رود بزرگ دنیاست که 4350 کیلومتر (2703 مایل) طول دارد. این رود از فلات تبت شروع می‌شود و از ایالت ینان چین، برمه، لائوس، تایلند، کامبوج و ویتنام می‌گذرد. به علت تغییرات شدید فصلی و آبشارهای مختلف، حرکت قایق‌ها در این رود دشوار است.
تنوع زیستی جانوری در حوالی و داخل رود مکونگ آنقدر زیاد است که فقط رود آمازون در این مورد از آن پیشی گرفته است. مکونگ در میان رودخانه های جهان بسیار مورد توجه زیست‌شناسان و زمین‌شناسان قرار گرفته است. هرچند با ساخت اولین سد در چین، بسیاری از این گونه‌ها مثل دلفین مکونگ و نهنگ کوچک در خطر انقراض قرار گرفته‌اند.
5- رود گنگ (Ganges)
رود 2510 کیلومتری (1560 مایلی) گنگ از غرب هیمالیا در هند سرچشمه می‌گیرد و در دلتای ساحلی ساندربنز در بنگال منتهی می‌شود. این رود برای مدتی طولانی توسط هندوها مقدس شمرده می‌شد و به خاطر یکی از خدایان هندوئیسم به نام گانگا، پرستیده می‌شد. گنگ که یکی از رودخانه های مهم دنیا است از لحاظ تاریخی هم اهمیت خاصی دارد: بسیاری از مراکز استانی یا پایتخت‌های حکومتی در حوالی این رود ساخته شده‌اند.
واراناسی که یکی از مقدس ترین شهرهای هندوها است، در نزدیکی رود گنگ بنا شده‌است. هندوها خاکستر درگذشتگان‌شان را در این رود می‌ریزند و برخی از آنها اعتقاد دارند اگر یک‌بار در رود گنگ آب‌تنی نکنند زندگی‌شان کامل نمی‌شود. چون رود گنگ از این گونه اهمیت‌ها برخوردار است، به عنوان رود ملی هند ثبت شده است.
4- رود دانوب (Danube)
دانوب یکی از مهم ترین رودخانه های جهان است که در اروپا واقع شده و دومین رود طولانی پس از ولگا محسوب می‌شود. رود دانوب زمانی یکی از مرزهای امپراطوری روم را تعیین می‌کرده و اکنون بخشی از مرزهای 10 کشور اروپایی را پوشش می‌دهد. دانوب از جنگل سیاه در آلمان شروع می‌شود و 2850 کیلومتر (1771 مایل) به سمت شرق می‌رود، از 4 پایتخت عبور می‌کند و به دریای سیاه منتهی می‌شود.
از وقتی که در سال 1992 کانال راین – مین – دانوب ساخته شد، یک مسیر حمل و نقل آبی ایجاد شد که دریای سیاه را به روتردام در دریای شمال وصل می‌کند.
3 – رود یانگ تسه (Yangtze)
یکی از طولانی ترین رودخانه های جهان یانگ تسه است که طولانی ترین رودخانه چین و سومین رودخانه طولانی جهان به شمار می‌رود. این رود حدود 6300 کیلومتر (3915 مایل) است و از سمت شرقی فلات تبت شروع می‌شود. این رود از گلوگاه بی‌نظیر یانگ تسه می‌گذرد که به خاطر زیبایی طبیعت‌اش معروف است و به دریای شرقی چین منتهی می‌شود. یکی از سدهای ساخته شده در این رود به نام سد سه گلوگاه، یکی از بزرگترین منابع هیدروالکتریکی تامین برق و قدرت در سراسر جهان است.
رود یانگ تسه یکی از شلوغ‌ترین راه‌های آبی است. انواع کالا از زغال گرفته تا کالای تولیدی کارخانه‌ها و حتی مسافران از طریق این رود جابه‌جا می‌شوند. طی کردن کل این رودخانه چند روز طول می‌کشد، همچنین تماشای مناظر سه گلوگاه این رود بین مردم بسیار لذت‌بخش و محبوب است.
2- رود نیل (Nile)
رود نیل یکی از معروف ترین رودخانه های جهان است که با 6650 کیلومتر (4132 مایل) طول، از شرق آفریقا شروع می‌شود و به دریای مدیترانه منتهی می‌شود. این رود بزرگ دو انشعاب دارد: نیل سفید و نیل آبی. نیل سفید از دریاچه‌های بزرگ مرکز آفریقا جاری می‌شود در صورتی که نیل آبی از دریاچه تانا در اتیوپی آغاز می‌شود.
نیل از زیباترین رودخانه های جهان به شمار می‌رود و همچنین نقشی حیاتی در تمدن مصر داشته است. حوزه نشر آب‌های نیل باعث حاصلخیزی زمین‌های اطرافش شده است و به مصریان امکان کشت گندم و دیگر محصولات کشاورزی را می‌دهد. رود نیل قسمت مهمی از زندگی معنوی مصر باستان نیز بوده است. مصریان باستان اعتقاد داشتند یکی از خدایان‌شان به نام هپی مسئول سیل‌های سالانه بوده است و هپی و فرعون با هم سیل‌های رود نیل را کنترل می‌کردند.
1 – رود آمازون (Amazon)
رود 6400 کیلومتری (4000 مایلی) آمازون رتبه دوم را در میان طولانی ترین رودهای جهان دارد، فقط کمی از رود نیل کوتاه‌تر است، هرچند متخصصان بر سر طول دقیق این دو رود به توافق نمی‌رسند. اما چیزی که مشخص است این است که رود آمازون از لحاظ عرض و حجم بزرگترین رودخانه جهان است.
حجم جریان آب در این رودخانه یک پنجم کل رودخانه‌های جهان را تشکیل می‌دهد. رود آمازون و انشعابات آن از پرو، بولیوی، ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور و برزیل عبور می‌کنند و به اقیانوس اطلس منتهی می‌شوند.
در آمازون بیش از 3000 گونه جانوری دریایی زندگی می‌کنند و متخصصان هنوز هم گونه‌های جدیدی کشف می‌کنند. آمازون هم مثل رود اورینوکو، زیستگاه دلفین‌های آمازونی است که طول آنها گاهی به 2.6 متر (8.5 فوت) می‌رسد. در 4000 کیلومتری بالایی رود آمازون در ایکیتوس پرو، کوسه دیده شده است. ماهی خطرناک دیگری که در آمازون سکونت دارد پیرانا (نوعی ماهی گوشت‌خوار با دندان‌های تیز) است که به شکل گروهی با همنوعان خود زندگی می‌کند. به‌طور کلی تعداد کمی از این گونه‌های جانوری به انسان حمله می‌کنند.
کلام آخر درباره رودخانه های جهان
در این یادداشت بزرگ ترین و مهم ترین رودخانه های جهان را بررسی کردیم. اگر این رودخانه‌ها یا رودخانه‌های دیگر ایران یا جهان را از نزدیک دیده‌اید، می‌توانید تجربه خود را با ما و سایر خوانندگان فانیبو درمیان بگذارید.
منبع: Touropia
