فرانسیس فورد کاپولا کارگردانی آمریکایی – ایتالیایی و متولد سال 1939 است. منتقدان و کارشناسان فیلم های فرانسیس فورد کاپولا را یکی از عوامل تغییر و تحولات فیلمسازی در دهه 60 و 70 میلادی مینامند. او اولین فیلمش را در سال 1962 ساخت و طی سابقه 50 ساله کارگردانیاش، از دید یک خارجی به زندگی آمریکایی نگاه کرد و نوع نگاه و روایت او، باعث شهرتش شد. تعداد زیادی از افراد خانواده کاپولا هنرمند و موفق هستند. برای مثال سوفیا کاپولا، دخترش، کارگردان و نیکولاس کیج، خواهرزاده او، بازیگر مشهوری است.
اگر از علاقهمندان فیلم و سینما سوال کنید فرانسیس فورد کاپولا کیست احتمالاً سری فیلم های پدرخوانده را برای شما مثال میزنند. اما او فیلمهای ارزشمند دیگری هم در کارنامه هنری خود دارد. اکنون قصد داریم در ادامه این مطلب به بررسی فیلم های فرانسیس فورد کاپولا از بدترین به بهترین بپردازیم. با ما همراه باشید.
22 – جک (1996) Jack
جک یک فیلم کمدی درام با بازی رابین ویلیامز، دایان لین، جنیفر لوپز، بیل کازبی و… است. منتقدان این کار را یکی از ضعیفترین فیلم های فرانسیس فورد کاپولا میدانند. آنها معتقدند فیلم جک پس از موفقیت فیلمهایی چون پدرخوانده، یک پسرفت در کارنامه هنری فرانسیس فورد کاپولا محسوب میشود.
داستان فیلم درباره پسری به نام جک، با بازی رابین ویلیامز، است که با عقل پسری 10 ساله در بدن مردی 40 ساله زندگی میکند و دچار چالشهایی با اطرافیان خود میشود.
21- زوال عقل 13 (1963) Dementia 13
بسیاری از کارگردانهای بزرگ سینما از مدرسه فیلمسازی راجر کورمن فارغالتحصیل میشوند، اما پروژه فارغالتحصیلی کاپولا فیلم خوبی از آب در نیامد. او 9 روز وقت داشت که در ایرلند با بقایای ابزار و وسایل فیلمسازی یک پروژه دیگر، فیلمی شبیه به روانی (Psycho) آلفرد هیچکاک بسازد. نتیجه پروژه قابل قبول نبود و برای اینکه فیلم به استاندارد پخش برسد، کورمن مجبور شد قسمتهایی از فیلم را بازسازی کند. کمبود وقت و بودجه باعث شد این اثر به یکی از ضعیفترین فیلم های فرانسیس فورد کاپولا تبدیل شود.
داستان فیلم درباره زنی است که برای دریافت میراث شوهرش که فوتشده است به قلعهای در ایرلند میرود و آنجا با رازهای برملاشده خانواده همسرش روبهرو میشود.
20- باغهای سنگی (1987) Gardens of Stone
فیلم باغ های سنگی بر اساس رمانی با همین نام به قلم نیکلاس پرافیت ساخته شده است. این فیلم درباره یک افسر ارشد ارتش آمریکا است که در جنگهای کره و ویتنام حضور داشته و در انتظار ترفیع است، اما او را به گروه «سربازان کهنهکار» میفرستند. این بخش به امور غیرجنگی میپردازد و برای سربازانی که در جنگ کشته میشوند مراسم یادبود برگزار میکند. او که از این اتفاق بسیار ناراحت است، در زندگی شخصیاش هم دچار مشکلات فراوانی میشود. او کمکم به این قضیه شک میکند که آیا جنگ آمریکا با ویتنام کار درستی بوده است یا خیر.
این فیلم از سمت منتقدان بازخوردهای ضد و نقیضی داشته است اما بهطور کلی در رده ضعیفترین فیلم های فرانسیس فورد کاپولا قرار میگیرد.
19- رنگینکمان فینیان (1968) Finian’s Rainbow
این فیلم فانتزی – موزیکال در زمان خود سبک جدیدی داشت و تلفیقی از مسائل سیاسی و اجتماعی در قالبی شاد بود. داستان این فیلم درباره یک مرد ایرلندی و دو دخترش است که یک گنج طلا را از یک موجود افسانهای میدزدند و به امید رویایی شیرین به آمریکا مهاجرت میکنند، اما در آمریکا درگیر جنگ مالکین زمینها و سناتور نژادپرست میشوند. داستان بدیع و روایت جالب این فیلم، آن را در میان فیلم های فرانسیس فورد کاپولا پررنگ کرده است.
18- پدرخوانده 3 (1990) The Godfather Part III
همانطور که پیشتر اشاره شد، یکی از قویترین نشانههای فیلمسازی در فیلم های فرانسیس فورد کاپولا نگاه به زندگی آمریکایی از دیدگاه یک مهاجر است. این دیدگاه در سهگانه پدرخوانده به شکل پررنگی دیده میشود. موضوع این قسمت روی قدرت پول بر حل تمام مشکلات و بدترین گناهان تمرکز دارد.
علت اینکه این فیلم نسبت به دو فیلم قبلی در رده پایینتری قرار میگیرد، خلاقیت کمتری است که در این قسمت به کار رفته است.
17- دو برابر (2011) Twixt
فیلم دو برابر یا توییکست، یک فیلم تجربی در سینمای مستقل و در ژانر دلهرهآور و ترسناک است. دو برابر یکی از فیلم های فرانسیس فورد کاپولا است که به تنهایی نویسندگی، کارگردانی و تهیهکنندگی آن را برعهده داشته است. ول کیلمر، بروس درن، ال فنینگ، بن چاپلین و… در این فیلم بازی کردهاند. کاپولا در این فیلم هم سعی میکند کاستیهای کارگردانیاش در «زوال عقل 13» را جبران کند و هم به مساله مرگ پسرش، جیان کارلو، که در یک سانحه قایقرانی درگذشت، بپردازد.
اگر از طرفداران پروپاقرص فیلم های فرانسیس فورد کاپولا باشید با درک ارجاعات او به کورمن، ادگار آلن پو، ویلیام کسل و… از دیدن فیلم لذت خواهید برد.
16- انجمن پنبه (1984) The Cotton Club
این فیلم درام – جنایی به بررسی وقایعی در دهه 30 میلادی میپردازد و در آن ستارگانی چون ریچارد گییر، گریگوری هاینز، دایان لین، نیکلاس کیج، آلن گارفیلد، لارنس فیشبرن و… بازی میکنند. این فیلم از جهاتی بسیار موفق بود و نامزد دریافت جایزههای بسیاری مانند بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برای گلدن گلوب و بهترین کارگردانی هنری و بهترین تدوین فیلم برای اسکار شد، اما در نهایت تنها جایزهای که برد، جایزه تمشک طلایی بدترین بازیگر نقش مکمل زن برای دایان لین بود.
15- حالا پسر بزرگی هستی (1966) You’re a big boy now
فیلم حالا پسر بزرگی هستی یک کمدی درباره زندگی مرد جوان و متمولی در دهه 60 میلادی است. الیزابت هارتمن، پیتر کاستنر، جرالدین پیج و… بازیگران این فیلم هستند. جرالدین پیج برای بازی درخشانش نامزد دریافت یک جایزه اسکار و یک گلدن گلوب شد. این فیلم بر اساس کتابی با همین نام به قلم دیوید بندیکتس ساختهشده است.
14- جوانی بدون جوانی (2007) Youth Without Youth
جوانی بدون جوانی یکی از فیلم های فرانسیس فورد کاپولا در ژانر فانتزی و درام است. این فیلم بر اساس رمانی به همین نام اثر میرچا الیاده ساختهشده است. کاپولا این فیلم را پس از گذشت 10 سال از فیلم قبلیاش، دلال بیمه، ساخته است.
موسیقی این فیلم توسط گروهی به رهبری اسوالدو گلیخوف ساختهشد و جایزه گرمی بهترین موسیقی فیلم آن سال را از آن خود کرد. نکته جالب اینجا است که کیهان کلهر، نوازنده کمانچه پرافتخار کشورمان نیز در این گروه حضور داشته است.
تیم راث، الکساندرا ماریا لارا، برونو گانتس، مت دیمن و… در این فیلم نقشآفرینی کردهاند. این فیلم درباره یک پروفسور زبانشناسی در دهه 30 میلادی است که در سن 70 سالگی درگیر حوادث غیرمترقبهای میشود.
13- دلال بیمه (1997) The Rainmaker
در دهه 90 ساخت فیلمهایی با مضمون وکیل یا پلیس جوانی که سیستم قضایی کشور را زیر سوال میبرد کم نبود و بیشتر کارگردانها در آن زمان، یک فیلم با چنین درونمایهای ساختند و فیلم فرانسیس فورد کاپولا در رده فیلمهای قوی در این ژانر قرار میگیرد.
دلال بیمه آخرین فیلم او قبل از سکوت 10 سالهاش بود. ستارگانی چون مت دیمن، میکی رورک، دنی دویتو، جان ویت و… در این فیلم نقشآفرینی کردهاند. مت دیمن نقش وکیل جوانی را بازی میکند که کارگزار بیمه است و متوجه فساد در سیستم بیمهای بیمارستانی میشود و تلاش میکند تا دست آن شرکت بیمه را رو کند تا عدالت برقرار شود.
12- بیگانگان (1983) The Outsiders
بیگانگان یکی از فیلم های فرانسیس فورد کاپولا در دهه 80 میلادی است که از پایهگذاران نوع جدیدی از فیلم های درام در سینمای هالیوود بود. بازیگران این فیلم مثل تا کروز، پاتریک سوویزی، مت دیلان، راب لو، رالف ماکیو، کریستوفر توماس هاول و… همگی در سالهای بعد به ستارگان بزرگی در سینما تبدیل شدند.
این فیلم تحسین منتقدان زیادی را برانگیخت. داستان فیلم درباره دو گروه از پسران نوجوان و جوان است که یک دسته از آنها فقیر و دسته دیگر پولدار هستند و در جریان جنگ دائمی بین این دو گروه، اتفاقات خاصی میافتد.
11- ماهی جنگی (1983) Rumble Fish
ماهی جنگی یکی از معدود فیلم های فرانسیس فورد کاپولا است که تماشاچیان در نیمه فیلم از سالن خارج شدند و در انتها فیلم را هو کردند.
این فیلم بر اساس رمانی با همین نام ساختهشده است و کاپولا فیلمنامه آن را در حین فیلمبرداری بیگانگان نوشته است. شاید به همین دلیل باشد که برخی از عناصر این دو فیلم مشترک هستند. این فیلم که به شکل سیاه و سفید فیلمبرداری شده، درباره سرکرده یک گروه اوباش موتورسوار و رابطه او با برادرش است. مت دیلان، میکی رورک، دایان لین، نیکلاس کیج، تام ویتس، سوفیا کاپولا و… در این فیلم نقشآفرینی کردهاند.
10- تترو (2009) Tetro
تترو هم یکی دیگر از فیلم های فرانسیس فورد کاپولا است که خودش نویسندگی، کارگردانی و تهیهکنندگی آن را برعهده داشته است. این فیلم محصول مشترک آمریکا، اسپانیا و آرژانتین است و در آمریکا بهصورت محدود اکران شده است.
تترو درباره رازها و مشکلات بین اعضای یک خانواده ایتالیایی است که اکنون در کشورهای مختلفی زندگی میکنند. با اینکه ستارگانی چون مت دیلان و واکین فینکس کاندیدای بازی در نقش اصلی فیلم بودند، اما وینسنت گالو برای ایفای این نقش انتخاب شد.
کاپولا فیلمنامه تترو را در میانههای تدوین فیلم جوانی بدون جوانی نوشته است و شاید به همین دلیل ساختار این دو فیلم به هم نزدیک است.
9- یکی از قلب (1982) One From The Heart
«یکی از قلب» یکی دیگر از فیلم های فرانسیس فورد کاپولا در ژانر موزیکال – رمانتیک و درام است. فردریک فارست، تری گار، رائول جولیا و ناتاشا کینسکی در این فیلم نفشآفرینی کردهاند. در سال 2003 کارگردانی هندی به نام عزیز میرزا، فیلم «چالته چالته» را با الهام از این فیلم کاپولا ساخت.
این فیلم درباره جدایی یک زوج و ماجراهایی که پس از جدایی برای آنها اتفاق میافتد، است.
8- پگی سو ازدواج کرد (1986) Peggy Sue Got Married
این اثر یکی از فیلم های فرانسیس فورد کاپولا در ژانر کمدی است. بازیگر نقش اصلی این فیلم، کاتلین ترنر، جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را برای نقشش در این فیلم از آن خود کرد.
این فیلم درباره زنی به نام پگی است که پس از 25 سال زندگی مشترک از شوهرش طلاق میگیرد، در زمان سفر میکند و به گذشته بازمیگردد. در زمان گذشته چون میداند از همسرش جدا خواهد شد، تصمیم میگیرد با فرد دیگری ازدواج کند.
7- مردمان باران (1969) The Rain People
ستارگانی چون جیمز کان، رابرت دووال و شرلی نایت در این فیلم فرانسیس فورد کاپولا بازی کردهاند. این فیلم درباره زنی است که از ازدواج خود خسته شده و پس از آنکه میفهمد باردار است، تصمیم میگیرد با ماشین دور تا دور آمریکا را بگردد تا به ذهن خود استراحت بدهد. در این سفر با مردی آشنا میشود که بین انتخاب او یا همسرش مردد میشود.
6- دراکولای برام استوکر (1992) Bram Stoker’s Dracula
این فیلم را با نام دراکولا هم میشناسند. دراکولا در ژانر ترسناک – عاشقانه ساخته شده است. ستارگانی چون گری اولدمن، آنتونی هاپکینز، وینونا رایدر، کیانو ریوز و… در این فیلم بازی کردهاند.
این فیلم درباره جنگجویی به نام ولاد دراکولا است که در نبرد با ترکها پیروز شده و به خانه بازمیگردد و متوجه میشود همسرش که فکر میکرده او در جنگ مرده، خودکشی کرده است. دراکولا خونآشام میشود و اتفاقاتی در پی آن میافتد.
این فیلم یکی از مشهورترین فیلم های فرانسیس فورد کاپولا است و موفق به دریافت 3 جایزه اسکار نیز شده است: بهترین چهرهپردازی، بهترین طراحی لباس و بهترین تدوین صدا. موفقیت دراکولا به همینجا ختم نشد و طی سالهای بعد اسباببازی، اکشن فیگر، بازی رایانهای و محصولات متنوع دیگر دراکولا تولید شدند.
5- تاکر: مردی در رویاهای خود (1988) Tucker: The Man and His Dream
در ابتدا قرار بود نقش اول این فیلم کمدی – زندگینامهای را مارلون براندو بازی کند، اما در نهایت نقش به جف بریجز رسید. این یکی از معدود فیلم های فرانسیس فورد کاپولا است که علیرغم بهدست آوردن نظر مثبت منتقدان، در گیشه بسیار ضعیف عمل کرد و فروش آن نتوانست حتی بودجه ساخت را برگرداند.
داستان فیلم درباره زندگی پریستون تاکر، کارآفرین آمریکایی است. این اثر نامزد دریافت 3 جایزه اسکار برای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین طراحی صحنه و بهترین طراحی لباس شد.
4- اینک آخرالزمان (1979) Apocalypse Now
حتی اگر از طرفداران سینما نباشید، به احتمال زیاد نام این فیلم را شنیدهاید. این اثر یکی از ماندگارترین و بهترین فیلم های فرانسیس فورد کاپولا است. این فیلم برداشت آزادی از رمان دل تاریکی اثر جوزف کانراد است.
اینک آخرالزمان در ردهبندی برترین فیلم های تاریخ سینما در سایت IMDB، در رتبه 51 قرار دارد. این فیلم جایزه نخل طلای جشنواره کن سال 1979 را از آن خود کرده است. همچنین در مراسم اسکار سال 1980 نامزد دریافت 8 جایزه بهترین فیلمبرداری، بهترین صدابرداری، بهترین نقش مکمل مرد، بهترین طراحی صحنه، بهترین کارگردانی، بهترین تدوین و بهترین فیلمنامه اقتباسی شد و موفق به دریافت 2 تا از آنها یعنی بهترین فیلمبرداری و بهترین صدابرداری شد.
ستارگانی چون مارلون براندو، مارتین شین، رابرت دووال، هریسون فورد، لارنس فیشبرن و… در این فیلم ایفای نقش کردهاند. این فیلم درباره یک سرهنگ آمریکایی است که در میانه جنگ با ویتنام عقل خود را از دست میدهد و به جنگلهای کامبوج پناه میبرد و طی آن اتفاقاتی میافتد.
3- پدرخوانده (1972) The Godfather
پدرخوانده اولین قسمت از 3 گانهای به همین نام است که اگر نتوان گفت بهترین، ولی قطعاً یکی از بهترین فیلم های فرانسیس فورد کاپولا در کل زندگی هنریاش است. این فیلم بهطور کلی به روایت داستان زندگی یک خانواده مافیایی و خلافکار به نام «کورلئونه» میپردازد. این فیلم بر اساس رمانی به همین نام که توسط ماریو پوزو نوشتهشده بود، ساخته شد.
پدرخوانده در ردهبندی برترین فیلمهای سینما در سایت IMDB، رتبه دوم را کسب کرده است. مارلون براندو، آل پاچینو، رابرت دووال، دایان کیتن و جیمز کان در این فیلم بهترین بازیهای خود را ارائه کردهاند. این فیلم نامزد 11 جایزه اسکار شد و جوایز بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه اقتباسی را از آن خود کرد.
2- پدرخوانده 2 (1974) The Godfather II
کاپولا قسمت دوم پدرخوانده را دو سال بعد از قسمت اول ساخت و اکران کرد. برخی از منتقدین میگویند این فیلم، بهترین اثر برای به تصویر کشیدن تجربه یک خانواده مهاجر است. هسته مرکزی این فیلم مثل قسمت قبلی در ادامه ماجراهای اعضای خانواده مافیای کورلئونه است.
کاپولا در ابتدا تصمیم داشت کارگردانی این قسمت را به مارتین اسکورسیزی بدهد، اما با اصرار کمپانی پارامونت، تصمیم گرفت این قسمت را نیز خودش کارگردانی کند که تصمیم درستی هم بود، چراکه اکنون در بالاترین ردههای لیست بهترین فیلم های فرانسیس فورد کاپولا قرار میگیرد.
این فیلم در ردهبندی برترین فیلمهای تاریخ سینما در سایت IMDB رتبه سوم را دارد، اما بسیاری از طرفداران و منتقدین معتقدند که این قسمت بهتر از قسمت اول است. آل پاچینو، رابرت دووال، دایان کیتن، رابرت دنیرو، جان کازان و… در این فیلم درخشیدهاند.
پدرخوانده 2 برنده اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه اقتباسی، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین موسیقی فیلم، بهترین کارگردانی هنری و نامزد دریافت 5 جایزه دیگر هم شد.
1- مکالمه (1974) The Conversation
مکالمه در سال 1974 به نویسندگی، کارگردانی و تهیهکنندگی فرانسیس فورد کاپولا برنده جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن و نامزد دریافت 3 جایزه اسکار شد.
داستان این فیلم درباره یک جاسوس خصوصی و نابغه است که در یکی از ماموریتهایش متوجه میشود جان افرادی که زیر نظر دارد در خطر است، او تلاش میکند اطلاعاتی را که از این افراد ضبط کرده به رئیسش ندهد، اما رئیس این اطلاعات را از او میدزد. در نهایت او تلاش میکند جان آن افراد را نجات دهد تا اینکه با دریافت تماسی تهدیدآمیز متوجه میشود تمام این مدت خودش زیر نظر بوده است و به مرز جنون میرسد.
عناصر قوی روانشناسی، صدابرداری و شخصیتشناسی، این فیلم را در رده بهترین فیلم های فرانسیس فورد کاپولا قرار میدهد که نسبت به ارزشی که دارد، به آن کمتوجهی شده است.
کلام آخر درباره فیلم های فرانسیس فورد کاپولا
در این مقاله به بررسی فیلم های فرانسیس فورد کاپولا و رتبهبندی آنها پرداختیم. این لیست متشکل از فیلمهایی است که او کارگردانی کرده است؛ کاپولا تهیهکننده و نویسنده آثار بسیار بیشتری در سینمای هالیوود است. شما کدامیک از این فیلمها را دیدهاید یا دوست دارید ببینید؟ میتوانید نظرات خود را درباره بهترین فیلم ها با ما و سایر خوانندگان فانیبو در میان بگذارید.
منبع: Vulture