مشهد یکی از کلان‌شهرهای ایران است که به‌علت وجود مقبره امام رضا (ع) همه ساله میزبان میلیون‌ها نفر از گردشگران داخلی و خارجی است. مشهد از نظر مساحت و جمعیت دومین شهر بزرگ ایران پس از تهران است. مکان های گردشگری مشهد به علت تاریخ غنی آن بسیار زیاد هستند. یادداشتی که پیش رو دارید، ادامه مقاله‌ای است که پیش از این درباره مکان های گردشگری مشهد مقدس نوشته بودیم.
مشهد در زمان افشاریان پایتخت ایران بود و در طی تاریخ نیز به‌علت موقعیت جغرافیایی خود در کشور، از اهمیت به‌سزایی برخوردار بوده است. مشهد همان‌طور که از اسمش پیداست به معنی محل شهادت است و به شهادت امام رضا (ع) به دست مأمون، خلیفه عباسی، اشاره دارد. در زمان شاه اسماعیل صفوی که مذهب شیعه، مذهب رسمی کشور اعلام شد، به شهرهای مذهبی کشور یعنی مشهد و قم توجه ویژه‌ای شد و برای رونق آن‌ها برنامه‌های مدونی تهیه شد. مشهد از جنوب با فریمان، از شمال با کلات، از غرب با نیشابور و چناران و از شرق با سرخس همسایه است.
اکنون قصد داریم به معرفی و بررسی تعداد بیشتری از مکان های گردشگری مشهد بپردازیم. با ما همراه باشید.
آرامگاه خواجه ربیع
آرامگاه یا مقبره خواجه ربیع یکی از آثار برجای‌مانده از دوران صفویه است. این بنا به دستور شاه عباس صفوی و به توصیه شیخ بهایی ساخته شد. ربیع بن خثیم که به خواجه ربیع مشهور است، از یاران پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) بوده است. او به خراسان سفر کرد و در سال 61 هجری درگذشت. آرامگاه او در دوره صفویه و پس از ساخت بنایی زیبا با کاشی‌کاری‌های ظریف لاجوردی و فیروزه‌ای، به یکی از مکان های گردشگری مشهد برای دوست‌داران آثار تاریخی و مذهبی تبدیل شد.
گنبد خشتی
گنبد خشتی نیز یکی دیگر از آثار مذهبی دوره صفویه است. این بنا آرامگاه امام‌زاده سید محمد از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است. ساخت بنای این عمارت در دوران تیموریان شروع شده و در دوره صفویان به پایان رسیده است. علت نام‌گذاری آن، خشتی بودن گنبد آرامگاه است.
گنبد هارون
گنبد هارون یا هارونیه قدیمی‌ترین بنای به‌جامانده از شهر توس است. هارونیه در قرن هشتم هجری یک خانقاه بوده است که امروزه سنگ سیاهی به‌عنوان مقبره امام محمد غزالی نیز در آن وجود دارد. هارونیه حدود 600 متر با آرامگاه فردوسی فاصله دارد، پس اگر تا آرامگاه فردوسی رفتید، حتماً به گنبد هارون هم سری بزنید.
مدرسه عباسقلی‌خان شاملو
مدرسه عباسقلی خان شاملو یکی از آثار دوران صفویان و یکی از مکان های گردشگری مشهد است. این مدرسه معماری زیبا و منحصربه‌فردی دارد و زیبایی آثار صفوی را به خوبی نشان می‌دهد. این بنا دارای دو طبقه، 4 ایوان و 100 حجره است.
آرامگاه پیر پالان‌دوز
مقبره پیر پالان دوز متعلق به محمدعارف عباسی، یکی از عرفای قرن دهم هجری است. این بنا در قرن دهم ساخته شده و دارای گنبد، کاشی‌کاری‌ها، نقاشی‌ها، ایوان آجری و خطاطی‌های زیبا است. این مقبره به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گنبد سبز
گنبد سبز نام آرامگاه عارف قرن دهم، شیخ مومن استرآبادی است. این بنا در دوران صفویان ساخته شده و از نظر معماری به سبک صفوی، یکی از نمونه‌های زیبایی است که برای دانشجویان معماری درس داده می‌شود. دلیل این نام‌گذاری، رنگ فیروزه‌ای مایل به سبز گنبد این آرامگاه است که در نور خورشید بیشتر سبز دیده می‌شود و با سایر گنبدهایی که معمولاً آبی هستند، تفاوت دارد.
شاندیز
در 15 کیلومتری شمال غربی مشهد، گنجی از جنس طبیعت و آب‌وهوای ناب و دل‌پذیر به نام شاندیز وجود دارد. شاندیز شهر کوچکی در نزدیکی مشهد است که با درختان سربه‌فلک کشیده، رودخانه‌های جاری، ارتفاعات دامنه کوه و آب‌وهوای معتدل شناخته می‌شود و یکی از تفرج‌گاه‌ها برای اهالی مشهد و خراسان و یکی از مکان های گردشگری مشهد برای توریست‌ها است.
این منطقه در سال 84 به عنوان منطقه نمونه بین‌المللی گردشگری ایران شناخته شده است. شیشلیک شاندیز شهرت ملی دارد و می‌توانید اصل این کباب لذیذ را در خود شهر میل کنید. یکی از اصلی‌ترین مکان های گردشگری شاندیز پارک جنگلی آن است. این پارک برای پیاده‌روی، استراحت، پیک‌نیک، گذراندن اوقات فراغت و… فوق‌العاده است. به‌علت سردسیر و ییلاقی بودن شاندیز، سفر به آن در فصول گرم سال بسیار مطبوع خواهد بود.
کنگ
اگر به خارج از شهر مشهد رفتید، توصیه می‌کنیم حتماً به روستای کنگ که در نزدیکی طرقبه وجود دارد هم سری بزنید. این روستای هزارساله، یکی از معدود روستاهای پلکانی کشور است که نوع ساخت خانه‌ها در آن، برای گردشگران بسیار هیجان‌انگیز و چشم‌نواز است.
کنگ به‌علت قرار گرفتن در ارتفاعات کوه بینالود در بهار و تابستان هوای بسیار خنک و دل‌پذیری دارد.
چالیدره
اگر به حوالی طرقبه مشهد سری زدید، حتماً به چالیدره هم بروید. چالیدره یکی از مکان های گردشگری حومه مشهد است که امکانات تفریحی بسیاری برای گردشگران و خانواده‌ها دارد. این‌جا در واقع دریاچه چالیدره و سد روی دریاچه است که محیطی زیبا را به وجود آورده است.
امکانات تفریحی چالیدره شامل ماهی‌گیری، قایق‌سواری و… می‌شود. رستوران‌های نزدیک سد نیز معروف هستند و خاطرات خوبی را از این مکان برای گردشگران برجای می‌گذارند.
بازار رضا
بازار هر شهری قطعاً یکی از اصلی‌ترین جاهای دیدنی شهر برای توریست‌ها است. بازار رضا هم به همین ترتیب یکی از جذاب‌ترین مکان های گردشگری مشهد برای گردشگران و حتی مردم همان شهر محسوب می‌شود. این بازار علاوه بر زیبایی و القای حس نوستالژی به بیننده، مکان خوبی برای خرید هم است.
شما می‌توانید زرشک، زعفران، تسبیح و سوغاتی‌های دیگری خود را از این بازار خریداری کنید و در عین حال از 1700 مغازه متنوعی که در بازار هست نیز دیدن فرمایید.
پارک آبی ایرانیان
در قسمت قبل از معرفی جاهای دیدنی مشهد به پارک های آبی اشاره کرده بودیم؛ مشهد سرزمین پارک های آبی کشور است. پارک آبی ایرانیان از همتایان دیگر خود در این شهر جدیدتر است و امکانات مدرن‌تری دارد. در این پارک آبی می‌توانید اسکی روی آب را نیز تجربه کنید. این مجموعه روزهای فرد و جمعه‌ها پذیرای آقایان و روزهای زوج پذیرای بانوان است.
کلات نادری
کلات نادری یا نادر دژ، یکی از مکان های گردشگری مشهد است که در خارج از شهر قرار دارد. این شهر کوچک، سرسبز و خوش آب‌وهوا در شمال شرقی مشهد قرار دارد. یکی از دلایل اهمیت کلات به جز شرایط طبیعی و جغرافیایی منحصربه‌فرد آن، از لحاظ تاریخی است.
نادرشاه افشار عمارتی را به نام کاخ خورشید در این شهر ساخته بود تا از گنجینه‌ها و غنائم جنگی خود نگه‌داری کند. این کاخ با این‌که مورد استفاده نادرشاه قرار می‌گرفت، ولی هیچ‌گاه ساخت آن به اتمام نرسید. کاخ خورشید بنایی 3 طبقه با 12 اتاق است و نقاشی‌های متنوعی بر دیواره‌ها و سقف‌های آن وجود دارد. غنائمی که نادرشاه در جنگ‌هایش به دست آورده بود مانند تخت طاووس، کوه نور، دریای نور و… همگی در این کاخ نگه‌داری می‌شدند.
مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد در جنوب حرم امام رضا (ع) قرار دارد و اولین مسجدی است که در شهر مشهد ساخته شد. قدمت ساخت مسجد گوهرشاد به دوران تیموریان بازمی‌گردد. همسر شاهرخ تیموری به نام گوهرشادبیگم دستور ساخت این مسجد را داده است.
مسجد گوهرشاد پربازدیدترین مسجد کل ایران است. یکی از علل شهرت آن، معماری زیبا و ظریف، کاشی‌کاری‌های بسیار دقیق و هنرمندانه و ساخت بدون نقص آن است. این مسجد به دلیل موقعیت قرارگیری و هم‌چنین ارزش و اهمیت تاریخی و مذهبی خود یکی از مکان های گردشگری مشهد نزدیک حرم محسوب می‌شود.
باغ پرندگان مشهد
یکی از جذاب‌ترین مکان های گردشگری مشهد باغ پرندگان آن است. این باغ برای دوست‌داران حیوانات و پرندگان مکانی بسیار دیدنی است. انواع پرندگان کم‌یاب ایرانی، آفریقایی و آسیایی در این باغ نگه‌داری می‌شوند و همیشه یک تیم دامپزشکی مستقر برای پرندگان در این باغ حضور دارد. در باغ پرندگان بیش از 700 پرنده زیبا و منحصربه‌فرد نگه‌داری می‌شود که حتماً ارزش تماشا و بازدید را دارند.
بند گلستان
یکی از مکان های گردشگری مشهد که 8 کیلومتر خارج از شهر قرار گرفته، بند گلستان است. این بند در واقع سدی است که بر روی رود گلستان قرار دارد. قدمت ساخت این سد به 500 سال پیش و دوره تیموریان بازمی‌گردد. محققان ساخت این سد را به شاهرخ پسر تیمور نسبت داده‌اند. برخی از مورخان هم عقیده دارند گوهرشاد، همسر شاهرخ دستور ساخت این سد را داده است.
خانه ملک
خانه ملک یکی از مکان های گردشگری مشهد مربوط به اواخر دوره قاجار است. این بنا با طراحی زیبای داخلی و خارجی، پنجره‌های مشبک، گچ‌بری‌های زیبا، منبت‌کاری و… مورد توجه گردشگران زیادی قرار می‌گیرد. خانه ملک امروزه به مرکز هنرهای سنتی و میراث فرهنگی مشهد تبدیل شده است. گفته می‌شود حمام خانه ملک یکی از اولین حمام‌های خصوصی منازل در کشور است.
حمام مهدی قلی‌بیک
یکی از زیباترین و منحصربه‌فردترین مکان های گردشگری مشهد حمام تاریخی مهدی قلی بیک است. این حمام تاریخی جنب مسجد امام و در ابتدای ورودی بازار بزرگ مشهد قرار گرفته است. این اثر که بنای اصلی آن در دوره تیموری ساخته شده و در دوره صفویه مورد استفاده قرار می‌گرفته، اکنون به موزه مردم شناسی مشهد تغییر کاربری داده است.
معماری این بنا به‌عنوان یک حمام عمومی، حتی برای زمان خود نیز خاص و منحصربه‌فرد است؛ برای مثال در وسط عمارت هشت ستون باشکوه، تنومند، گچ‌بری شده و تزئین‌شده قرار دارند.
خانه اردکانی
خانه اردکانی که به آن خانه دولابیان هم می‌گویند، یکی از مکان های گردشگری بنا شده در دوره قاجار است. این عمارت تاریخی نمونه‌ای از زیباترین و کامل‌ترین خانه‌های اعیانی زمان قاجار است که بخش‌های متنوعی از جمله آب انبار، شاه نشین، تابستان نشین، زمستان نشین و… دارد. بازدید از این خانه برای آشنایی با معماری و سبک زندگی افراد ثروتمند در دوره قاجار، توصیه می‌شود.
خانه داروغه
یکی دیگر از مکان های گردشگری مشهد که متعلق به دوران قاجار است، خانه داروغه، متعلق به یوسف خان هراتی است. این خانه توسط مهندسین روس ساخته شده و معماری آن از معماری‌های رایج دوران قاجار متفاوت است. اولین شومینه مشهد نیز در این خانه ساخته شده است.
رستوران معلق مشهد
اولین رستوران هوایی یا معلق کشور در مشهد افتتاح شده است. این رستوران به آرامی در حرکت است و تا ارتفاع 40 متر بالا می‌رود. هر نفر از 45 دقیقه تا یک ساعت می‌تواند از این رستوران استفاده کند. ظرفیت کل رستوران 32 نفر است. اگر از دوست‌داران هیجان و تجربه‌های جدید هستید، حتماً این رستوران را امتحان کنید.
خانه تاریخی پیشه‌وران
خانه تاریخی پیشه وران مشهد یکی از مکان های گردشگری مشهد است که چیزهای مختلفی از جمله کافه سنتی تا رویدادهایی مانند شاهنامه‌خوانی در آن، انتظار گردشگران را می‌کشند. قدمت ساخت این خانه به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی بازمی‌گردد. این محل اکنون علاوه بر داشتن جاذبه تاریخی، مکانی فرهنگی نیز محسوب می‌شود.
بوستان مینیاتوری
مشهد یکی از شهرهای پیشرو در رشد و پرورش صنعت توریسم کشور است و بسیاری از آن به خلاقیت سازمان گردشگری این شهر بازمی‌گردد. اولین بوستان مینیاتوری کشور در شهر این شهر احداث شده و به یکی از مکان های گردشگری مشهد تبدیل شده است.
در این بوستان 58 تا از مشهورترین جاذبه های گردشگری ایران به شکل مینیاتوری ساخته شده‌اند و در معرض نمایش برای عموم قرار دارند. ازجمله بناهای ساخته شده در این بوستان می‌توان به آرامگاه فردوسی، باغ شازده ماهان کرمان، سی و سه پل، روستای کندوان، آرامگاه عطار نیشابوری و… اشاره کرد.
باغ خونی
مجموعه باغ خونی یکی دیگر از مکان های گردشگری مشهد است که در دوره قاجار ساخته شده است. این‌جا باغی با سه عمارت، که اکنون دو تای آن‌ها ویران شده‌اند و چشمه و رودی جاری در آن بوده است. کلمه خانی به معنی چشمه است و به مرور زمان در گفتار روزمره این کلمه به خونی تغییر کرد. اکنون این باغ به همراه عمارتی که برجای مانده است، پذیرای گردشگران علاقه‌مند به خانه های تاریخی هستند.
کلام آخر درباره معرفی مکان های گردشگری مشهد
در این مقاله به معرفی و بررسی برخی از مکان های گردشگری مشهد پرداختیم. آیا شما از ساکنین مشهد هستید یا تاکنون به این شهر سفر کرده‌اید؟ به نظر شما چه جاهای دیدنی دیگری در این شهر وجود دارد؟ اگر تاکنون به این شهر سفر نکرده‌اید، دوست دارید کدام‌یک از مکان های هیجان انگیز مشهد را ببینید؟ شما می‌توانید نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر خوانندگان فانیبو در میان بگذارید.
